Lễ hội đâm trâu là một trong những lễ hội truyền thống của đồng bào dân tộc sinh sống ở Tây Nguyên. Nếu muốn tìm hiểu rõ hơn về lễ hội này, cũng như nếp sống của người dân địa phương ở đây, bạn hãy theo dõi ngay bài viết dưới đây của backyardjungle.org nhé.
I. Đâm trâu là lễ hội gì?
Hàng năm, khi mùa màng được thu hoạch xong, lễ hội đâm trâu sẽ được tổ chức. Bởi đây chính là thời điểm mọi người nghỉ ngơi để chuẩn bị cho mùa mới. Lễ hội được xem là nét đặc trưng của dân tộc thuộc hệ Môn -Khmer
1. Nguồn gốc của lễ hội đâm trâu
Lễ hội này đã có từ thời xa xưa thế nhưng không ai biết chính xác nó xuất hiện từ khi nào. Chỉ biết, đâm trâu nằm trong hệ thống lễ hội đặc trưng ở Tây Nguyên.
Bên cạnh đó, lễ hội còn có tên gọi khác là lễ ăn trâu. Đây là lễ hiến sinh, thể hiện mối quan hệ giữa Giàng, thân linh và con người. Lễ hội như lời cảm tạo đến trời, thần linh vì đã mưa thuận gió hòa, giúp người dân đuổi được muông thú, chim chóc không phá hoại mùa màng… nhờ đó mà dân làng hòa thuận, mùa màng bội thu, không dịch bệnh.
2. Ý nghĩa của lễ hội
Như đã chia sẻ, lễ hội đâm trâu có vai trò quan trọng đối với đời sống văn hóa, tinh thần của đồng bào dân tộc sinh sống ở khu vực Tây Nguyên. Các lễ hội ăn trâu của người Ê đê, Ba Na… nhằm thể hiện sự tôn kính của dân làng đối với trời đất, cầu mong một năm mới sẽ tốt đẹp hơn.
Các nghi thức của lễ hội được tổ chức rất sang trọng, thể hiện sự linh thiêng trong tín ngưỡng của các đồng bào dân tộc thiểu số tại Tây Nguyên.
II. Thời gian tổ chức lễ hội đâm trâu
Khu vực Tây Nguyên nổi tiếng là địa bàn sinh sống của nhiều đồng bào dân tộc ít người. Đặc biệt, nơi đây còn có rất nhiều lễ hội truyền thống độc đáo. Nếu như người Gia Rai có lễ hội bỏ mả với ý nghĩa đưa linh hồn đã mất về thế giới bên kia, thì lễ hội đâm trâu của người Ba Na lại là ngày ăn mừng mùa màng bội thu, tế lễ thần linh.
Lễ hội được tổ chức vào khoảng tháng 2, tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là một trong những lễ hội lớn gắn liền với đời sống tâm linh của người đồng bào dân tộc thiểu số, đặc biệt là người Ba Na
Lễ hội sẽ được tổ chức dưới chân núi Langbiang nhằm cúng thần núi, cầu mong mưa thuận gió hòa hoặc được cũng vào dịp dời làng để khẳng định sự uy tín của buôn làng.
Tuy nhiên, trong nhiều năm gần đây, lễ hội đã vấp phải những ý kiến trái chiều về hành động ngược đãi động vật. Bởi vậy, đã có những thông tư được ban hành nhằm cân bằng giá trị văn hóa cũng như xoa dịu dư luận, nhằm hạn chế những hành động bạo lực với động vật.
Chẳng hạn như lễ hội Ném Thượng (Bắc Ninh) đã được chuyển vào nơi kín đáo hơn thay cho sân đình trước đây. Bên cạnh đó, lễ hội Voi cũng bị hủy bỏ nghi thức đâm trâu mà thay thế vào đó là lễ cúng thần linh để bảo tồn giá trị văn hóa của dân tộc.
III. Lễ hội đâm trâu được tổ chức như thế nào?
Điều không thể thiếu trong lễ hội đâm trâu chính là âm thanh của tiếng cồng chiêng và vũ điệu uyển chuyển của các cô thôn nữ. Tất cả đã tạo nên bầu không khí nào nhiệt, mang đậm bản sắc dân tộc của vùng đất Tây Nguyên.
Bên cạnh đó, cây nêu cũng là biểu tượng không thể thiếu của lễ hội này. Cây nêu sẽ được dựng trước sân và được dân làng trang trí khéo léo. Cây nêu phải cao vút, bề thế và được làm bằng tre, trang trí thêm lá non, cây sra.
Đặc biệt, cây nêu sẽ được trang trí hoành tráng với hình ảnh con phượng hoàng làm bằng gỗ với nhiều màu sắc rực rỡ, treo trên cây nêu nào những hình ảnh đặc trưng của người Tây Nguyên như tổ ong, chim én, hình người….
Tiếp đến, già làng sẽ thực hiện nghi thức cúng hồn lúa, các Giàng, hát bài khóc thống thiết… Đỉnh điểm của lễ hội là khi tiếng hò reo phân khích của dân làng ngày càng to, tiếng kèn, tiếng cồng chiêng với nhịp điệu nhanh như thúc giục nam thanh niên khỏe mạnh thực hiện nghi thức đâm trâu và nhảy múa xung quanh.
Sau đó, chàng trai sẽ chặt vào khuỷu chân con trâu lấy máu bôi vào cây nêu và kèn.
Nghi thức cuối cùng sẽ là cúng hồn lúa, người dân sẽ buộc đầu con trâu vào kho lúa bằng sợi dây to như sự kết nối, già làng sẽ lấy máu trâu hòa vào chén rượu, đổ vào các bình và tưới lên khi lúa. Hành động này có ý nghĩa tắm mát cho hồn lúa, mong mùa mới sẽ bội thu, đồng bào ấm no.
Kết thúc nghi lễ, người dân sẽ cùng hay múa, ăn mừng, uống rượu và ăn thịt trâu.
IV. Kết luận
Tóm lại, lễ hội đâm trâu có vai trò rất quan trọng trong đời sống tinh thần của các dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên, nó thể hiện lòng tôn kính của buôn làng với Trời. Hy vọng qua bài viết này bạn đã có thêm những thông tin thú vị về lễ hội ăn trâu hay còn gọi là đâm trâu này. Đừng quên theo dõi chuyên mục Lễ hội thường xuyên để đón đọc những bài viết hấp dẫn khác nhé.